5 invloeden van de Maya cultuur in Guatemala

Treed vandaag de dag in de voetsporen van John Lloyd Stephens en Frederick Catherwood die tijdens hun expeditie naar Midden-Amerika, in de 19e eeuw de Maya cultuur in kaart brachten. Bezoek bijvoorbeeld de beroemde Maya stad Tikal, bewonder de traditionele klederdracht of proef de lekkerste chocolade. Welke invloeden van de Maya’s ga je tijdens jouw rondreis door Guatemala tegenkomen?

1. Tikal National Park: De Maya ruïnes

Wandel door de grootste jungle van Midden-Amerika en bewonder eeuwenoude ruïnes, gebouwen en tempels. Welkom in Tikal, één van de bekendste en meest indrukwekkende Mayasteden, gelegen in het noorden van Guatemala. Vanwege de rijke, culturele geschiedenis en belangrijke archeologische vondsten staat Tikal National Park sinds 1979 op de UNESCO Werelderfgoedlijst.

De oude Maya stad werd tussen de 6e en 10e eeuw bewoond en op het hoogtepunt woonden hier zo’n 100.000 Maya’s. In 1848 werd Tikal herontdekt door Guatemalteekse ontdekkingsreizigers en sindsdien wordt de stad systematisch in kaart gebracht. Inmiddels zijn er zo’n 3000 gebouwen en tientallen tempels en altaren opgegraven, wat naar verwachting slechts 30% van de gehele stad is. Bezoek dit ongerepte regenwoud en prikkel je zintuigen met een tocht langs de indrukwekkende Maya ruïnes en ontdek de rijke flora en fauna. Diep in de jungle vind je namelijk meer dan 200 boomsoorten, 2000 plantensoorten en diersoorten zoals brulapen, jaguars, poema’s en meer dan 300 (exotische) vogelsoorten.

2. Yucateeks Maya (taal van de Maya's)

Een belangrijk element uit de Maya beschaving is de eigen Maya taal. Al voor onze jaartelling hadden de Maya’s diverse eigen talen met schrift. Vandaag de dag worden er nog veel Mayatalen gesproken in Guatemala, maar ook in Mexico, Belize en Honduras. Naar schatting spreken zo’n 4 miljoen mensen naast hun moedertaal ook een Maya taal. Er is dus een grote kans dat je tijdens jouw rondreis door Guatemala in aanraking komt met een van deze eeuwenoude Mayatalen. Een van de meest gesproken Mayatalen is Yucateeks Maya, dat momenteel door zo’n 800.000 mensen gesproken wordt. Wist je dat er meer dan 20 verschillende Mayatalen bestaan, en dat er inclusief onder andere Spaans zo’n 25 verschillende talen in Guatemala gesproken worden? 

3. Traditionele Mayaklederdracht

Vrouwen in felgekleurde jurken, blouses en rokken: overal in Guatemala kom je de opvallende, traditionele klederdracht tegen. Iedere dorp/regio heeft zijn eigen kledingstijl, waardoor je aan de kleding van de vrouwen kunt zien waar ze vandaan komen. Het kleurrijke textiel uit Guatemala is wereldberoemd en trends in diverse (Westerse) culturen worden regelmatig hierop geïnspireerd. 

Kenmerkend aan de traditionele kleding uit Guatemala zijn de kleurrijke doeken die vakkundig met de hand worden geweven door de mensen in de Mayadorpen. In de hooglanden, rondom Antigua, ook wel bekend als de Ixil driehoek, bevinden zich belangrijke weefcentra waar een groot deel van de kleding geweven wordt. De ontwerpen en technieken zijn niet alleen praktisch, ze hebben ook diepgewortelde symbolische betekenissen. Zo vind je in de prints eeuwenoude Maya verhalen terug en laat het tekenen zien van rijkdom en status. Neem tijdens jouw rondreis in Guatemala een kijkje in een weverij en ontdek hoeveel werk, liefde en ambacht achter deze traditionele kleding verscholen zit. Een ideale stop om meer over de traditionele weverij te leren is Lake Atitlan. 

4. Ceremonies volgens Maya tradities

De Maya cultuur kent vele rituelen en gebruiken, waaronder het houden van traditionele ceremonies. Voor deze ceremonies worden vaak bijzondere plekken uitgekozen die door de Maya’s als heilig worden beschouwd. Eén daarvan is Lake Atitlan, gelegen in het zuiden van Guatemala. Het kratermeer is ontstaan als gevolg van een vulkanische uitbarsting, zo’n 85.000 jaar geleden. De Maya cultuur geeft een mythische betekenis aan de geboorte van het meer en deze bovennatuurlijke gebeurtenissen staan beschreven in een historisch document over de schepping van de aarde (vanuit het perspectief van de Maya’s).

Aan de oevers van het meer vind je 12 inheemse dorpjes, vernoemd naar 12 apostelen. Elk dorp vertelt een eigen verhaal en heeft zijn eigen kenmerken. Tot op de dag van vandaag worden hier spirituele ceremonies gehouden door de lokale bevolking, zoals cacao ceremonies of vuurreinigingsceremonies in de Heilige Grotten van Lake Atitlan. Ook als reiziger ben je welkom om zo’n ceremonie bij te wonen.

5. Chocola als handelsmiddel

De traditie van het maken van chocolade stamt af van de Maya’s, die zo’n 3000 jaar geleden begonnen met het telen van de cacaobonen. Chocolade werd vanwege de medicinale en lustopwekkende eigenschappen gezien als ‘het voedsel van de goden’. De Maya’s bereiden de bittere drank met de bonen uit de cacaoplant en brachten deze op smaak met bijvoorbeeld chilipepers of vanille. Ook werd de cacaodrank gebruikt bij religieuze ceremonies, zoals het begraven of aanbidden van beschermheiligen.

Daarnaast werd cacao door de Maya’s ook ingezet als betaalmiddel. Met de komst van de Spanjaarden in de 16e eeuw veranderde dit. Ontdekkingsreiziger Columbus zag niets in deze bittere drank, maar haalden de cacaobonen wel naar Europa. Later zagen de Spanjaarden in hoe waardevol deze bonen waren en werd de drank zoeter gemaakt met suiker, room en vanille. Het resultaat is de chocolademelk zoals we die nu kennen. Wil je meer leren over de geschiedenis van de cacaoboon en hoe Guatemala uitgroeide tot de bakermat van de chocolade? Bezoek dan de stad Antigua in het zuidoosten van Guatemala. Hier vind je o.a. het chocolademuseum of leer je eigen chocolade maken tijdens een workshop.